BİREYSEL EMEKLİLİK TE OTOMATİK KATILIM SİSTEMİ SORU - CEVAPLAR

Otomatik Katılım uygulaması ile 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanlar Bireysel Emeklilik Sistemi'ne otomatik olarak katılmış olacaktır. Otomatik katılım için 12-13 milyon civarında bir potansiyel olduğu tahmin edilmekte olup, şu anda Bireysel Emeklilik Sistemi'nde 6 milyon katılımcı olduğunu düşünürsek, bu sektörün katılımcı sayısı anlamında iki kat daha fazla büyüyeceği anlamına gelmektedir. Ve dolayısıyla Bireysel Emeklilik Sistemi’nin Türkiye ekonomisinin üzerinde katkısının daha da artacağını göstermektedir.

Otomatik katılıma kimler dahil olacak?

Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı, bir işyerinde çalışan ( kamu kurumlarında çalışanlar da dahil olacak şekilde ) ve 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanlar sisteme dahil olacaktır.

Otomatik katılım zorunlu bir uygulama mıdır?

Evet zorunludur. 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanlar sisteme otomatik olarak dahil olacaktır.

Otomatik katılım ne zaman başlayacak?

1 Ocak 2017 tarihinde başlayacaktır.

Çalışanlar sisteme nasıl dahil olacaklar?

Çalışanlar, çalıştığı işyeri tarafından sisteme dâhil edilecektir.

Çalışanlar emeklilik planlarını kendileri seçebilir mi?

Hayır. İşveren, hangi emeklilik şirketi ile anlaşmışsa ve hangi emeklilik planını seçmişse, çalışanlar bu plana dahil olacaklardır.

Mevcutta BES’i olanlar ne yapacak?

Otomatik katılım sistemine katılmak zorunlu ve 45 yaş altı tüm çalışanlar işverenler tarafından otomatik sisteme dahil edilecek.

Yani mevcut sözleşmeler otomatik katılım kapsamına sayılamayacak.

Eğer katılımcının mevcutta bireysel emeklilik sözleşmesi var ise otomatik katılım ile birlikte katılımcının iki adet bireysel emeklilik sözleşmesi olacak..

Mevcutta BES’i olanların sözleşmlerini iptal ettirip, otomatik katılıma geçme hakları var mı?

Böyle bir imkân tanınmıyor. Mevcut durumdaki BES ‘ten çıkıp, aynı haklarla birlikte otomatik katılıma geçilme hakkı bulunmuyor. Kanun böyle bir hak tanımadığı için de mevcut BES ‘teki süre, birikim, devlet katkısını hak etme gibi tüm haklar kaybolur.

Tüm şirketler otomatik katılımı uygulayacak mı?

01.01.2017 tarihinden itibaren çalışan sayısına bağlı olarak kademeli olarak sisteme dahil olunacaktır.
Çalışan sayısı tespitinde işverene ait tek vergi levhası altındaki çalışan sayısı baz alınacaktır.
2017 Ocak ayında 1000+
2017 Nisan ayında 250-999
2017 Temmuz ayında 100-249
2018 Ocak ayında 50-99 2018
2018 Temmuz ayında 10-49
2019 Ocak ayında 5-9

Katkı payları nasıl ödenecek?

İşveren, her ayın başında, çalışanı için ödediği maaştan ilgili Bireysel Emeklilik katkı payı tutarı için kesinti yapıp, maaş ödemesini takip eden iş günü ilgili tutarları emeklilik şirketine ödeyecektir.

Otomatik katılımda işveren de çalışan gibi katkı yapacak mı?

Hayır, işverenin hiçbir katkısı olmayacak

Çalışanın maaşından ne kadar kesinti yapılacak?

Her bir çalışanın, prime esas kazancının yüzde 3’üne karşılık gelen tutar, her aybaşında çalışanın maaşından kesilip, BES’e aktarılacak.

Asgari ücretli çalışanlar için ( asgari brüt ücret 1.647 TL ), bugünkü hesaplamayla, aylık 50 lira, yıllık da 600 lira kesilecek. Yani, otomatik katılımda en düşük kesilecek aylık tutar, bugün için 50 lira olacak. Örneğin; Aylık prime esas kazancı 2.000 lira olan bir çalışan için, aylık 60 lira, yıllık da 720 lira kesilecektir

Çalışanın maaşından en yüksek ne kadar kesinti yapılacak?

Otomatik katılım için aylık en yüksek kesilecek tutar ise, sgk tavan ücretinin %3 ‘dür.

2016 yılı için SGK Tavan Ücreti olan 10.705 TL‘nin %3’ü yani en yüksek tutar 321 TL‘dir.

Örneğin; aylık maaş 15.000 TL olan bir çalışan için, 15.000 TL’nin %3 ü değil, yine 321 TL kesinti yapılacaktır.

BES’e, yasada belirlenenden daha fazla katkı yapılabilir mi?

Çalışan isterse, maaşından yüzde 3’den daha fazla bir kesinti yapılabilir.

Çalışanın otomatik katılıma girmek istememe hakkı var mı?

Uygulama başladığında, işveren otomatik olarak 45 yaş altı her çalışanı sisteme dahil etmek, çalışan da sisteme girmek zorundadır. Ancak 2 ay sonra çalışan kendi isteği ile sistemden ayrılabilir. Buna da cayma hakkı denmektedir.

2 ay sonra Cayma yapıldığında, maaş kesintileri iade edilecek mi?

Cayma hakkını kullananlara, iki ay içinde maaşından kesilen tutarları ve bunların yatırım gelirleri iade edilecektir.

Sistemden 2 aydan sonra da çıkış yapılabilir mi?

İki aydan sonra çıkış yapılabilir. Ancak çıkış tarihine göre devlet katkısı tutarlarının belli bir oranı hak edilebilecektir.

Otomatik katılımdan ne zaman emekli olunacak?

Mevcut BES ’teki şartlar otomatik katılım için de geçerli olup; sistemde 10 yıl kalan ve 56 yaş koşulunu sağlayan emekliliğe hak kazanacak ve hem sistemdeki kendi birikimleri ile birlikte getirilerini hem de devletin yaptığı tüm katkıları alabilecektir.

Devlet otomatik katılım kapsamında katkıda bulunacak mı?

Devletin katkısı iki türlü olacak.

Birincisi, maaşlardan kesilip, BES’e ödenen katkı paylarına devlet de yüzde 25 katkı yapacak. Yani, maaştan her ay 100 TL kesilip, emeklilik hesabına yatırıldığında; devlet de her ay hesabına 25 TL yatıracak.

İkincisi; cayma hakkını kullanmayan çalışanlara, bir kereye mahsus olmak üzere devlet, 1.000 TL ilave katkı yapacak.

Sisteme otomatik katılım kapsamında girdiniz ve cayma hakkını kullanmayıp, sistemde kalmaya devam ettiniz. Üçüncü ayda devlet aylık yaptığı yüzde 25’lik katkıların dışında emeklilik hesabınıza bir kereye mahsus 1.000 TL daha ilave edecek.

Devletin tüm bunların dışında bir katkısı daha olacak. O da; BES ’ten emeklilik hakkını elde eden çalışanların, birikimlerini en az 10 yıllık gelir sigortasına yatırmaları yani sistemdeki birikimlerinin tamamını alıp çıkmak yerine, aylık maaş almaya karar vermesi halinde devlet, birikimin yüzde 5’i kadar daha katkı yapacak.

Mevcut BES’i olanlar, devletin yüzde 25’in dışında ek yaptığı 1.000 liralık katkıdan yararlanabilecek mi?

Hayır, bu hak sadece otomatik katılım için ve otomatik katılım kapsamında cayma hakkını kullanmayan çalışanlar için geçerli olacaktır.

Otomatik katılımdan istendiği zaman çıkıldığında devlet katkısının tamamı alınabilecek mi?

Hayır, devlet katkısını hak etmenin süreleri var.

Gerek yüzde 25’lik katkı gerekse de ek 1.000TL katkıyı hak etmenin süreleri şöyledir:

İlk 3 yıl içinde sistemden çıkanlar hiçbir şekilde devlet katkısını alamıyorlar.

3 ila 6 yıl arasında çıkanlar devlet katkısındaki birikimlerinin yüzde 15’ini,

6 ila 10 yıl arasında çıkanlar yüzde 35’ini,

10 yılı tamamlayanlar yüzde 60’ını alabiliyorlar.

10 yılı tamamlayıp bir de 56 yaşını dolduranlar devlet katkısının tamamını alıp, emekli oluyorlar.

Otomatik katılımdan erken çıkıldığında çalışanlar kendi birikimlerinin tamamını alabilecekler mi?

Kişilerin maaşlarından kesilen tutarları ve bunların getirisini alabilecekler. Sadece getiri üzerinden aşağıdaki belirtilen oranlarda stopaj kesintisi ödemeleri gerekecektir.

10 yıldan önce ayrılanlar için getiri tutarının %15’i

10 yıllık katkı payını ödeyip 56 yaşını doldurmadan ayrılanları için getiri tutarının %10’u

Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat ve maluliyet gibi nedenlerle ayrılanlar için getiri tutarının %5’i oranında vergi uygulanmaktadır.

Çalışanın katkı payı ödemesini durdurma hakkı var mı?

Cayma hakkını kullanmayan çalışanlar isterlerse, katkı payı ödemelerine ara verebilir. Hangi şartlarda ara verileceğine net olmamakla birlikte Hazine Müsteşarlığı tarafından detayları paylaşılacaktır.

Çalışan işyeri değişikli yapar ise ne olacak?

Başka bir işyerine geçildiğinde eğer o işyeri de otomatik katılım kapsamında ise çalışanın daha önceki işyerinde kazandığı birikim, emeklilik süresi gibi haklar yeni işyerindeki emeklilik planına aktarılabilecek. Çalışan bu talebini işyeri değişikliğini izleyen ayın sonuna kadar şirkete bildirmek zorundadır.

Yeni işyeri otomatik katılım kapsamında değilse, çalışan isterse, önceki işyerindeki sözleşme kapsamında ödemeleri kendi yapabilir, BES ’ini kendi devam ettirebilir. Çalışanın böyle bir talebi olmazsa, emeklilik sözleşmesi son bulur.

Katkı payı yatırılması gibi tüm işlemlerden çalışanlar mı sorumlu olacak?

Hayır, tüm işlemleri işveren yapacak ve otomatik katılım için ödenecek paraları tahsil ve takip sorumluluğu işverende olacak.

İşveren, maaştan yapılan kesintiyi BES’e aktarmazsa ne olacak?

Kanun, işverene, başta para cezası olmak üzere sıkı yaptırımlar getiriyor. Ayrıca, çalışandan yapılan kesintinin geç yatırılması sonucu bundan doğan gelir kaybı zararı da işveren tarafından karşılanacak

İşverenin iflası ya da şirketi kapatması gibi durumlarda ne olacak?

Çalışanların birikimleri emeklilik fonlarında ve devlet güvencesi (Takasbank’ta saklanmaktadır) altındadır.

Otomatik katılım ile sisteme girenlerden kesinti yapılacak mı?

Sadece fon işletim gideri kesintisi yapılacak, giriş aidatı/ yönetim gider kesintisi vb kalemlerde hiçbir kesinti yapılmayacak.

Fon işletim gideri kesintisi oranı ne olacak?

Kesinti oranları henüz belli olmamakla birlikte, Mevcut BES uygulamasında fonuna göre yıllık yüzde 1,09 ile yüzde 2.28 arasında değişen oranlarda fon işletim gideri kesintisi yapılmaktadır. Otomatik katılımda bu oranlar kalabilir ya da bu uygulamaya yönelik yeni oranlar belirlenebilir.

Çalışanların birikimleri nerelerde değerlenecek?

İşveren ile emeklilik şirketlerinin üzerine anlaştığı emeklilik fonlarında değerlendirilecektir.

Otomatik katılım sözleşmesini nasıl yapabilirim?

Fiba emeklilik web sitesi üzerinden sözleşmenizi yapabilirsiniz. 

https://www.fibaemeklilik.com.tr/oks-basvuru-formu.aspx